«رباعیات خیام» نام مجموعهٔ اشعار "غیاثالدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خیام نیشابوری" مشهور به خیام در قالب شعری رباعی هستند که در سدههای پنجم و ششم هجری به زبان فارسی سروده شدهاند و عمدتاً بیانگر دیدگاههای فلسفی او میباشند.
رباعی، نوع خاصی از شعر است که ایرانیان اختراع کردهاند و عبارت از دو بیت است، یعنی چهار مصراع؛ که مصراع اول و دوم و چهارمش بر یک قافیه است و در مصراع سوم، شاعر مختار است که همان قافیه را بیاورد یا نیاورد و بر وزن لا حول ولا قوه الا بالله میباشد. رباعی مشکل ترین نوع شعر است، زیرا کوتاهی کلام فرصت سخن گزاف را به شاعر نمیدهد و برای مطلوب شدن شعر شاعر باید طبعی توانا داشته باشد تا بتواند تمام مطلب را در یک مصراع که آن مصراع آخر است ادا کند و سه مصراع دیگر برای مستعد کردن کلام به جهت ادای معنی آن است. باری معلوم میشود خیام گذشته از مقامات علم و حکمت، ذوق سرشار و طبع شعری غرا نیز داشته است.
خیام نه در قالب شعری، نه در کلمات و اصطلاحات شعری و نه در تفکر شعریاش از هیچ شاعری پیروی نمیکند چراکه خود در این زمینه صاحب سبک است و تنها از صنعت ایجاز بهره میبرد. او به سادگی از معنای کلمات برای فهماندن مقصودش بهره میگیرد و با چنان مهارتی این کار را انجام میدهد که در نظر همگان کاری ساده مینماید. گیرندگی تفکرات خیام تنها مخصوص خود اوست و در زبان هیچ شاعر فارسیزبان دیگری مشاهده نمیشود، زبانی بیتکلف دارد و تشبیهات و استعاراتش با ظرافتی خاص و با شکلی ساده و روان چینش شدهاند.
مفاهیمی که خیام در رباعیات خود ارائه میدهد مفاهیم فلسفی است اما در فلسفه این مفاهیم به صورت کلی و مبهم و خبری مطرح میگردد، حال آن که خیام همان مسائل را به صورت جزئی ارائه میدهد، لذا مسائل عینیت پیدا میکند و ملموس میگردد. با دقت و روشی مصور و قابل روِیت درک میشود و در مخاطب تأثیر میگذارد. مهمتر این که در نهایت خواننده به همان کل هم میرسد.
مشخصات نام کتاب : رباعیات خیام نویسنده: غیاثالدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خیام نیشابوری زبان : فارسی ناشر : بهترین کتاب های جهان تعداد صفحه: 71 صفحه فرمت : pdf |
|
![]() |
نظرات شما عزیزان: